Nộp thuế theo phương pháp khoán và phương pháp kê khai

Trong hệ thống thuế Việt Nam, việc hộ kinh doanh xác định phương pháp nộp thuế phù hợp không chỉ giúp tối ưu hóa nghĩa vụ thuế mà còn đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật, đồng thời tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững. Hiện nay, hai phương pháp nộp thuế phổ biến dành cho hộ kinh doanh là phương pháp khoán và phương pháp kê khai. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về khái niệm, quy định pháp luật liên quan cũng như chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh đưa ra quyết định phù hợp nhất với quy mô và điều kiện hoạt động của mình.

Phương pháp nộp thuế khoán

1. Khái niệm và quy định pháp luật:

Phương pháp nộp thuế khoán được áp dụng đối với các cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh có quy mô nhỏ và không thực hiện chế độ kế toán. Theo quy định tại Thông tư số 40/2021/TT-BTC ban hành ngày 01/06/2021, hộ kinh doanh kê khai thuế khoán ổn định một lần/năm theo tờ khai mẫu 01/CNKD do cơ quan thuế cung cấp. Mức thuế khoán được xác định dựa trên doanh thu dự kiến, ngành nghề kinh doanh.

2. Đặc điểm chính:

- Áp dụng cho Hộ kinh doanh nhỏ, không bắt buộc thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ.

- Thuế được tính trên doanh thu khoán, gồm thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN).

- Nộp tờ khai và nọp theo theo định kỳ hằng năm.

3. Ưu điểm của nộp thuế khoán:

- Đơn giản hóa thủ tục hành chính.

- Không yêu cầu chế độ kế toán phức tạp.

- Phù hợp với hộ kinh doanh nhỏ.

Phương pháp nộp thuế kê khai

1. Khái niệm và quy định pháp luật:

Phương pháp áp dụng cho hộ kinh doanh quy mô lớn. Hộ kinh doanh quy mô lớn là:

- Lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, công nghiệp, xây dựng: Có từ 10 lao động tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bình quân năm hoặc tổng doanh thu từ 3 tỷ đồng trở lên.

- Lĩnh vực thương mại, dịch vụ: Có từ 10 lao động tham gia BHXH bình quân năm hoặc tổng doanh thu từ 10 tỷ đồng trở lên.

Tuy nhiên, hộ kinh doanh không đáp ứng quy mô lớn nhưng tự nguyện áp dụng phương pháp kê khai.

Theo Thông tư số 88/2021/TT-BTC ngày 11/10/2021, hộ kinh doanh áp dụng phương pháp kê khai phải thực hiện chế độ kế toán và khai thuế theo tháng hoặc quý.

2. Đặc điểm chính:

- Hộ kinh doanh lớn hoặc hộ kinh doanh tự nguyện lựa chọn phương pháp kê khai.

- Dựa trên doanh thu thực tế và các chi phí liên quan theo sổ sách kế toán.

- Theo tháng hoặc quý.

- Bắt buộc sử dụng hóa đơn, chứng từ, và duy trì hệ thống kế toán đầy đủ.

3. Ưu điểm của nộp thuế kê khai:

- Chính xác và minh bạch hơn do dựa trên doanh thu và chi phí thực tế.

- Tạo điều kiện tiếp cận các cơ chế ưu đãi thuế và tín dụng ngân hàng.

So sánh giữa phương pháp khoán và phương pháp kê khai

Kinh nghiệm thực tiễn trong lựa chọn phương pháp nộp thuế

Tùy thuộc vào quy mô kinh doanh, đặc điểm ngành nghề và nguồn lực quản lý, hộ kinh doanh nên cân nhắc kỹ:

- Đối với hộ kinh doanh nhỏ, chưa ổn định về doanh thu nên chọn phương pháp khoán để giảm tải thủ tục hành chính và tiết kiệm chi phí kế toán.

- Đối với hộ kinh doanh quy mô lớn hoặc hộ kinh doanh đang kinh doanh ngành, nghề phải nộp thuế theo phương pháp kê khai thì nộp thuế theo phương pháp kê khai là lựa chọn tối ưu để đảm bảo tính minh bạch, đồng thời tận dụng được các ưu đãi thuế khi đáp ứng đủ điều kiện.

Lưu ý: Cần nắm rõ các quy định mới nhất về thuế, đặc biệt là các thông tư hướng dẫn. Việc hợp tác chặt chẽ với cơ quan thuế và sử dụng dịch vụ tư vấn thuế chuyên nghiệp sẽ mang lại lợi ích lâu dài.

Cả hai phương pháp nộp thuế khoán và kê khai đều có vai trò quan trọng trong hệ thống thuế Việt Nam, được thiết kế để phù hợp với từng nhóm đối tượng khác nhau. Việc lựa chọn phương pháp nộp thuế cần dựa trên các tiêu chí như quy mô kinh doanh, ngành nghề và khả năng quản lý tài chính của hộ kinh doanh. Thấu hiểu các quy định pháp luật và áp dụng linh hoạt vào thực tế không chỉ giúp hộ kinh doanh tối ưu hóa nghĩa vụ thuế mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững.