Địa chỉ: Giao dịch tại TP. Hồ Chí Minh và Đồng Nai 
Email: luatphungsu@gmail.com
Thời gian gần đây, hoạt động livestream bán hàng đã trở thành xu hướng phổ biến, đặc biệt khi kết hợp cùng sức ảnh hưởng của các KOLs (người có ảnh hưởng trên mạng xã hội). Tuy nhiên, việc quảng bá sản phẩm không đúng sự thật, không kiểm chứng chất lượng hoặc tiếp tay tiêu thụ hàng hóa vi phạm pháp luật đang tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng về pháp lý. Từ một vụ án được Báo Công an Nhân dân Online đăng tải ngày 04/4/2025, có thể thấy rõ KOLs không còn “ngoài vùng phủ sóng” của pháp luật.
Tóm tắt vụ án đáng chú ý
Ngày 03/4/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án hình sự về hành vi “Sản xuất hàng giả là thực phẩm” và “Lừa dối khách hàng” liên quan đến sản phẩm kẹo rau củ K. Vụ việc xảy ra tại TP.HCM và tỉnh Đắk Lắk, liên quan đến một số cá nhân giữ vai trò quản lý và cổ đông trong các công ty phân phối và sản xuất thực phẩm này.
Đáng chú ý, trong số các bị can bị khởi tố có hai cá nhân nổi tiếng trên mạng xã hội – H.D.M và P.Q.L, đều là KOLs có hàng triệu lượt theo dõi và từng tham gia livestream quảng bá sản phẩm kẹo rau củ K. với những thông tin gây hiểu nhầm như: “một viên thay một đĩa rau” hay “có thể thay rau xanh trong bữa ăn”. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm độc lập từ người tiêu dùng cho thấy sản phẩm có hàm lượng chất xơ thấp, không đúng với thông tin quảng cáo.
Các KOLs này đã bị khởi tố về tội "Lừa dối khách hàng" theo khoản 2 Điều 198 Bộ luật Hình sự năm 2015. Vụ án đang được điều tra mở rộng, làm rõ sai phạm của các cá nhân có liên quan.
KOLs có thể chịu trách nhiệm pháp lý gì?
Không ít người lầm tưởng rằng KOLs chỉ đóng vai trò “người giới thiệu sản phẩm” nên không liên quan đến trách nhiệm pháp lý nếu sản phẩm có vấn đề. Tuy nhiên, theo pháp luật hiện hành, KOLs có thể bị xử lý dân sự, hành chính hoặc hình sự tùy theo tính chất và mức độ vi phạm:
- Trách nhiệm dân sự: Nếu gây thiệt hại cho người tiêu dùng (về sức khỏe, tài sản, tinh thần), KOLs có thể bị yêu cầu bồi thường nếu chứng minh được hành vi giới thiệu sai sự thật có tác động trực tiếp đến hành vi mua hàng của khách hàng.
- Xử phạt hành chính: Theo Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, hành vi quảng cáo sai sự thật về sản phẩm, hàng hóa có thể bị xử phạt đến 80 triệu đồng, kèm theo biện pháp khắc phục hậu quả như gỡ bỏ nội dung quảng cáo, cải chính thông tin.
- Trách nhiệm hình sự: Nếu có dấu hiệu lừa dối khách hàng hoặc tiếp tay cho việc sản xuất, tiêu thụ hàng giả, KOLs có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, như trong vụ việc kể trên.
Những điều KOLs cần lưu ý khi livestream bán hàng
1. Kiểm tra tính pháp lý của sản phẩm:
KOLs cần yêu cầu đối tác cung cấp đầy đủ giấy phép công bố sản phẩm, hồ sơ kiểm nghiệm, và các tài liệu chứng minh nguồn gốc, thành phần, công dụng của sản phẩm. Không nên livestream quảng bá sản phẩm không rõ nguồn gốc, không có thông tin minh bạch.
2. Tuyệt đối không thổi phồng công dụng:
Các thông tin như “thần dược”, “chữa bách bệnh”, “giảm cân cấp tốc”, hay “thay thế hoàn toàn rau xanh” nếu không được cơ quan chức năng kiểm chứng có thể bị xem là quảng cáo sai sự thật.
3. Không dùng hình ảnh, danh xưng sai lệch:
Việc sử dụng hình ảnh người nổi tiếng, bác sĩ, chuyên gia hoặc gắn mác “đã được Bộ Y tế chứng nhận” mà không đúng sự thật sẽ bị xử lý nghiêm theo Luật Quảng cáo và các văn bản liên quan.
4. Ghi lại nội dung livestream để chứng minh:
Trong trường hợp xảy ra tranh chấp, khiếu kiện, việc lưu lại nội dung livestream có thể là bằng chứng bảo vệ bản thân, chứng minh rằng KOL không vi phạm cam kết pháp luật hoặc không có hành vi sai trái.
Livestream bán hàng không nằm ngoài luật pháp
KOLs ngày nay không chỉ là người nổi tiếng mà còn là người kinh doanh, người làm truyền thông, và vì thế cần nắm rõ quy định của Luật Thương mại năm 2005, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Quảng cáo và các văn bản pháp luật liên quan.
Vụ án liên quan đến sản phẩm kẹo rau củ K. là hồi chuông cảnh tỉnh cho cộng đồng KOLs và người làm nội dung mạng xã hội. Danh tiếng cá nhân và trách nhiệm pháp lý không thể tách rời khi tham gia vào hoạt động thương mại trên môi trường số. Chỉ khi tôn trọng pháp luật, KOLs mới có thể phát triển bền vững và giữ được niềm tin từ cộng đồng.
0
